Galle

Galle - czwarte co do wielkości miasto Sri Lanki i stolica Prowincji Południowej - liczy około 100tys. mieszkańców. Miasto posiada 18 szkół, w tym 8 założonych jeszcze w XIXw. Znajduje się tu także Instytut Technologiczny (ang. Advanced Technological Institute) w Labuduwa oraz trzy wydziały Uniwersytetu Ruhuna (ang. University of Ruhuna), należącego do Związku Uniwersytetów Wspólnoty Narodów (ang. Association of Commonwealth Universities, ACU), międzynarodowej organizacji, zrzeszającej ponad 480 uniwersytetów z krajów Wspólnoty Narodów.

Już w czasach starożytnych Galle było bardzo ważnym portem handlowym, w którym pojawiali się Persowie, Arabowie, Grecy, Rzymianie, a nawet Chińczycy. Według jednej z wersji mógł być także biblijnym portem Tarshish, z którego król Salomon wywoził kość słoniową, kosztowności i egzotyczne pawie.

Współczesna historia miasta zaczyna się w 1502r., gdy podobno przez pomyłkę dotarła tu niewielka flota portugalskich statków, zagubionych podczas burzy. Portugalczycy początkowo woleli jednak Colombo. Powrócili tu dopiero w 1589r. zaatakowani przez króla Raja Singha I i zbudowali niewielki fort Santa Cruz. Później stopniowo go rozbudowywali, dodając rząd baszt i umocnień ziemnych. Portugalskie umocnienia nie oparły się jednak Holendrom, którzy w 1640r. zdobyli miasto po czterech dniach oblężenia. Do 1663r. rozszerzyli fort o system bastionów i otoczyli miasto murem, wykorzystując do tego kamień rafowy. Oni również wytyczyli miejskie ulice i zbudowali ciekawy system kanalizacji. 23 lutego 1796r. Galle wpadło w ręce Brytyjczyków.

Miasto składa się z dwóch konkurujących ze sobą części. Starsza, wysunięta w morze, zdominowana jest przez wpływy holenderskie. Do dziś doskonale zachowały się budynki portowe ze starą holenderską bramą, będącą kiedyś jedynym punktem dostępu do miasta. Do ciekawszych zabytków należą też: Holenderski Kościół Reformowany z 1755r., jeden z najstarszych kościołów protestanckich na wyspie; pierwsza na Cejlonie latarnia morska, wybudowana przez Brytyjczyków w 1848r., zniszczona podczas pożaru w 1934r., odbudowana w 1939r.; Kościół Wszystkich Świętych z 1868r.; wieża zegarowa z 1882r.; biały meczet Al-Khairat z 1904r., zbudowany na miejscu dawnego kościoła portugalskiego. To w tej części miasta znajduje się Muzeum Kultury, a także Narodowe Muzeum Morskie, którego siedzibą jest dawny magazyn holenderski.

Niestety, mury fortu nie zdołały zatrzymać fali tsunami w 2004r. W mieście zginęło około 4tys. ludzi, wiele zbiorów muzeów bezppowrotnie utracono.

Fort Galle jest największym z zachowanych miast fortowych, wzniesionych przez Europejczyków w Azji. Około 400 domów wyznacza linie pięciu głównych ulic. Całe założenie fortu zajmuje obszar 700m x 400m. Obecny kształt fortu nadany został w XVIIw. przez Holendrów.

W 1986r. założenie fortowe wpisane zostało na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako najlepszy przykład ufortyfikowanego miasta, wzniesionego przez Europejczyków w Azji południowej i południowo - wschodniej.

Miejscową tradycją jest wieczorny spacer wzdłuż murów, otaczających fort, zakończony w zachodniej części podziwianiem zachodu słońca.

Młodsza część Galle, usytuowana na stałym lądzie, prezentuje kulturę typowo lankijską, z małymi domkami oraz targowiskami.

(Źródło: srilanka.com.pl, pl.wikipedia.org, agavk.p9.pl)