Zagroda drobnoszlachecka z Trzebunia

Zagroda należała do rodziny Ostrowskich. Z użytkowaniem gospodarstwa łączył się obowiązek administrowania urzędem sołeckim. Na początku XXw. sołtysem w Trzebuniu był Jan Ostrowski. Wybudował on dla syna Józefa folwark w Lampkowie (w pobliżu Trzebunia) i tym samym zmienił główną siedzibę rodu. Józef Ostrowski, by przejąć obowiązki sołtysa, po śmierci ojca ponownie sprowadził się do zagrody w Trzebuniu. W latach powojennych majątek Ostrowskich został rozparcelowany, a jego dotychczasowi właściciele otrzymali zakaz przebywania na terenie powiatu.

Dworek z Trzebunia

Budowa: lata 1827-1828

Fundatorem dworku był Franciszek Ostrowski, a po 1945r. jedynym właścicielem obiektu oraz towarzyszących mu zabudowań stała się rodzina Czapiewskich.

W 1975r. Marianna Czapiewska sprzedała dworek Muzeum. Podczas rozbiórki odnaleziono na strychu metalową iglicę ze zwieńczenia kapliczki z krzyżem i wiatrowskazem. Wyposażenie budynku tworzą przedmioty pozyskane wraz z obiektem oraz inne eksponaty z epoki, charakterystyczne dla środowiska drobnych właścicieli ziemskich 2.poł. XIXw.

Kopia kapliczki słupowej z Pietą

1869r.

W pobliżu siedliska, przy wiejskiej drodze, znajdowała się słupowa kapliczka z drewnianą Pietą z końca XIVw. W Muzeum kopia kapliczki jest ulokowana nieopodal dworku, zaś oryginalną drewnianą Pietę wyeksponowano w kościele w Swornegaci.

Torfownik z Tuszków

Budowa: koniec XIXw.

Budynek został przeniesiony z zagrody należącej do zasiedziałej w Tuszkowach rodziny Rolbieckich. Pod koniec XIXw. Józef Rolbiecki posiadał 200-hektarowe gospodarstwo. Nie jest znana dokładna data postawienia obiektu ani jego budowniczy, wiadomo jednak, że w 2.poł. XIXw. mieszkał w Tuszkowach cieśla Stobiński, możliwe więc, że on lub któryś z jego czeladników postawił tę nieskomplikowaną technicznie budowlę. Do chwili rozbiórki torfownik był ostatnim elementem dawnego, tradycyjnie ukształtowanego siedliska, przetrwał w prawie niezmienionym stanie. W Muzeum jest prezentowany jako przykład budynku łączącego funkcję magazynu opału (torfu, drewna) i różnorodnego sprzętu gospodarczego, także do połowu ryb.

Stodoła ze Starego Słonego

Budowa: lata 50. XVIIIw.

Fundatorem stodoły był Maciej Kulas, który na pustkowiu Słone osiedlił się w połowie XVIIIw. za zgodą starościny parchowskiej. W tradycyjnie ukształtowanym siedlisku stodoła (o mocno uproszczonej strukturze, typowej dla tego rodzaju obiektów na Kaszubach do końca XIXw.) była najstarszym budynkiem. Józefa Kulasa, potomka Macieja, zapamiętano jako dobrego gospodarza, modernizującego zabudowę oraz metody gospodarowania. To z jego inicjatywy wykonano generalny remont i rozbudowę obiektu w 1910r.

W gospodarstwie regularnie walczono z plagą myszy. Jedną z metod przeciwdziałania było rozściełanie w stodole gałązek jałowca, na których układano snopy. Dla ochrony przed gryzoniami należało też zachować milczenie przy rozładunku wozu: "żeby się myszy nie dowiedziały".

Pierwszą furę ze zbożem zwożonym z pola do zagrody skrapiano wodą święconą, co z kolei, według gospodarzy, miało chronić przed pożarem.

Chlew z Krosewa

Budowa: 1863r.

Obiekt został przeniesiony do Muzeum z małego przysiółka Krosewo, z wielobudynkowej zagrody, w której - poza kamienną chlewnią z okresu międzywojennego - wszystkie budynki były drewniane. Postawiony przez cieślę (także stolarza i bednarza) Stobińskiego z Tuszków. Wnętrze chlewu jest podzielone na cztery pomieszczenia: wozownię, częściowo otwartą od strony podwórza (podwozarka), oborę, stajnię i owczarnię. W wozowni przechowywano pojazdy paradne: bryczkę i sanie, wóz gospodarczy stał przed stodołą. Obora, największe pomieszczenie, była przeznaczona dla dużego stada (ok. 16 sztuk). Obok stanowisk dla krów przewidziano również miejsce dla pary wołów, wykorzystywanych do prac polowych. W stajni znajdowało się miejsce na łóżko dla parobka.

(Źródło: Kaszubski Park Etnograficzny)